.jpg)
Het tekort aan artsen en apothekers in België tart de verwachtingen. Deze beroepen genieten namelijk een hoge status, zijn onmiskenbaar aantrekkelijk en worden sociaal gewaardeerd. Toch blijven veel vacatures onvervuld, wat grote lacunes in het zorgsysteem veroorzaakt. Hoe valt dit paradoxale fenomeen te verklaren?
Volgens het laatste rapport van Randstad, gepubliceerd op 28 maart, over de aantrekkelijkheid van beroepen, staan artsen en apothekers hoog op de lijst in termen van prestige en wenselijkheid. Toch onthult de studie ook factoren die het tekort verklaren:
Allereerst aarzelen veel jonge professionals om een carrière te kiezen waarin stress en lange werktijden eerder regel dan uitzondering zijn. Het beroep van arts brengt bijvoorbeeld nacht- en weekenddiensten met zich mee en een constante druk vanwege de levensbelangrijke verantwoordelijkheden.
Daarnaast speelt de duur van de opleiding een cruciale rol. De weg naar een carrière als arts of apotheker is lang, veeleisend en kostbaar. Terwijl geneeskundestudenten nog bezig zijn met hun studie, verdienen sommige leeftijdsgenoten al een aantrekkelijk salaris. Deze combinatie van factoren schrikt sommige jonge talenten af, die eerder kiezen voor minder tijdrovende en sneller lonende carrières.
Maar salaris is niet de enige zorg. Even belangrijk is de balans tussen werk en privé. Hoewel deze beroepen competitieve salarissen bieden, compenseert dit niet altijd de perceptie die jonge talenten hebben van de onevenwichtige werk-privébalans waarmee huisartsen vaak te maken krijgen.
Naast consultaties en medische handelingen krijgen artsen te maken met een toenemende administratieve last die ten koste gaat van de tijd voor patiënten.
Uit een enquête die in 2021 werd uitgevoerd onder Belgische en Nederlandse artsen, blijkt dat 77% van hen vindt dat de overmatige administratieve druk in hoge mate bijdraagt aan burn-out. Op mondiaal niveau ligt dit cijfer zelfs boven de 82%. Hoewel het elektronisch patiëntendossier essentieel is voor een betere traceerbaarheid van de zorg, heeft de invoering ervan geleid tot extra bureaucratische verplichtingen.
Elke dag moeten zorgverleners gedetailleerde informatie over de toestand van patiënten invoeren, recepten uitschrijven, formulieren invullen voor verzekeringen of toegang tot bepaalde behandelingen, en administratieve aanvragen van ziekenfondsen afhandelen. Deze repetitieve en tijdrovende taken worden vaak genoemd als een van de belangrijkste bronnen van stress en frustratie.
Dr. Philippe Kohl, hartchirurg aan de Universitaire Ziekenhuizen van Luik, benadrukt dat het gebrek aan een goede opleiding in het gebruik van elektronische dossiers en het tekort aan ondersteunend personeel dit probleem verergert: "We kunnen niet zonder elektronische medische dossiers werken, maar het slechte beheer ervan draagt rechtstreeks bij aan burn-out."
Het tekort aan artsen en apothekers heeft bijzonder zorgwekkende gevolgen voor ouderen. Deze bevolkingsgroep, die vaak te maken heeft met chronische ziekten en regelmatige zorg nodig heeft, is sterk afhankelijk van een snelle en gemakkelijke toegang tot zorgprofessionals.
Door een gebrek aan medisch personeel kunnen senioren te maken krijgen met langere wachttijden voor consultaties, een afname van de zorgkwaliteit en een toename van verplaatsingen naar verder gelegen zorginstellingen. Een rapport van de faculteit Toegepaste Economie van de ULB in 2024 onthulde bijvoorbeeld dat één op de twee Waalse gemeenten met een medisch tekort kampt. In sommige regio's bedraagt de dichtheid van huisartsen minder dan 90 per 100.000 inwoners, en in sommige gevallen zelfs minder dan 50 per 100.000 inwoners.
Bovendien komt de continuïteit van de zorg, die essentieel is voor deze kwetsbare groep, in het gedrang. Het Belgische Nationaal Orde van Geneesheren wijst erop dat de overbelasting door het tekort sommige artsen ertoe dwingt geen nieuwe patiënten meer aan te nemen. Dit leidt tot een grotere belasting van andere praktijken en de spoeddiensten, waardoor wachttijden oplopen en de kwaliteit van de zorg achteruitgaat.
Ook het tekort aan apothekers kan de beschikbaarheid van medicijnen in gevaar brengen. Hoewel specifieke Belgische gegevens beperkt zijn, wijzen rapporten uit dat de opening van nieuwe apotheekdiensten na COVID in bepaalde Europese regio’s heeft geleid tot een tekort aan apothekers.
Zorgberoepen blijven essentiële pijlers van onze samenleving. Maar om het probleem van het personeelstekort op te lossen, lijkt het nu cruciaal om de arbeidsomstandigheden aan te passen aan de verwachtingen van nieuwe generaties. Want aantrekkelijkheid op papier is niet genoeg: deze moet zich vertalen in daadwerkelijk welzijn op de werkvloer.