Brussel, dinsdag 30 juli - In een steeds complexere sociaaleconomische context komt er een gedurfd voorstel uit de federale onderhandelingen: alleen het nettoloon indexeren en dus afstappen van de bruto indexering. Deze paradigmaverschuiving, beschreven door Philippe Defeyt in zijn rapport "Netto indexeren in plaats van bruto", werpt cruciale vragen op voor de toekomst van de pensioenen.
Indexering van het nettoloon heeft verschillende voordelen. Ten eerste zou het werknemers in staat stellen hun koopkracht te behouden bij inflatie, zonder de loonkosten voor werkgevers te verhogen. Deze maatregel kan worden gezien als een sociaal compromis, dat een evenwicht biedt tussen de behoeften van werknemers en werkgevers in een economie met krimpende budgettaire speelruimte.
De gevolgen voor het pensioenstelsel kunnen echter niet worden genegeerd. Het rapport benadrukt dat het niet-indexeren van het brutoloon een directe invloed zou hebben op werkloosheidsuitkeringen, pensioenen en andere sociale uitkeringen, omdat deze vaak worden berekend als een percentage van het ontvangen brutoloon. Niet-indexeren van het brutoloon zou dus kunnen leiden tot een relatieve verlaging van de uitkeringen, waardoor de kloof tussen inkomen uit arbeid en sociale uitkeringen groter wordt.
Voor pensioenen zou deze verandering een geleidelijke erosie van de waarde van toekomstige pensioenen kunnen betekenen, met name voor werknemers die al een niet te hoog loon hebben. Als pensioenen gebaseerd zijn op niet-geïndexeerde brutolonen, terwijl andere inkomsten stijgen (met name door belastingvoordelen of andere aanpassingen), lopen toekomstige gepensioneerden het risico dat hun levensstandaard daalt ten opzichte van die van werkenden.
Het rapport belicht ook vragen over belastingmethodologie: hoe kunnen sociale zekerheid en belastingaftrek worden aangepast zodat ze worden berekend op basis van netto- in plaats van bruto-inkomen? Deze overgang zou een ingrijpende belastinghervorming vereisen, die waarschijnlijk zal leiden tot verschillen tussen inkomenscategorieën en salarispakketten.
Er staat veel op het spel: een evenwicht garanderen tussen het concurrentievermogen van de bedrijven, de bescherming van de koopkracht van de werknemers en de duurzaamheid van het socialezekerheidsstelsel, met inbegrip van de pensioenen. Philippe Defeyt roept op tot een grondige reflectie over de langetermijneffecten van deze hervorming, in het bijzonder op de financiering van de pensioenen en de billijkheid tussen de generaties.
In een tijd waarin pensioenstelsels voor veel uitdagingen staan, van demografische veranderingen tot economische volatiliteit, zou zo'n hervorming de contouren van sociale solidariteit opnieuw kunnen bepalen. De vraag blijft: hoe kunnen we een eerlijk pensioenstelsel behouden en tegelijkertijd de beloningsmechanismen aanpassen aan de hedendaagse economische realiteit?