Jean-Pascal Beaufret, voormalig hooggeplaatst ambtenaar en financieel expert, heeft een diepgaande analyse uitgevoerd van de pensioenfinanciering in Frankrijk. Zijn werk, gepubliceerd door Fondapol, heeft als doel de werkelijke impact van het pensioenstelsel op de overheidsfinanciën te verduidelijken en aanbevelingen te doen voor meer transparantie in de boekhouding.

Een onderschatte financieringsbehoefte

In tegenstelling tot sommige officiële publicaties wijst Beaufret erop dat het pensioenstelsel een veel grotere last vormt voor de overheidsfinanciën dan het lijkt. In 2023 waren er 389 miljard euro nodig voor de werking ervan. Daarvan kwam slechts 256 miljard euro uit sociale bijdragen, wat neerkomt op 64% van de middelen van het systeem. De rest (131 miljard euro) moest worden aangevuld met extra overheidsmiddelen:

  • 53 miljard euro uit belastingen,
  • 78 miljard euro aan subsidies.

Deze overheidsfinanciering vertegenwoordigt meer dan 20% van de netto fiscale inkomsten van alle administraties in 2023.

Een vertekend beeld van de overheidsrekeningen

De Raad voor de Oriëntatie van de Pensioenen (COR, Conseil d’Orientation des Retraites) publiceerde in juni 2024 een overschot van 3,8 miljard euro voor 2023. Beaufret bekritiseert deze voorstelling, die hij als misleidend beschouwt. Hij benadrukt dat het boekhoudsysteem van de verschillende rekeningen (die van de staat, de sociale rekeningen en de nationale rekeningen) het onmogelijk maakt om duidelijk te identificeren welk deel van het overheidstekort door pensioenen wordt veroorzaakt. In werkelijkheid dragen de pensioenen aanzienlijk bij aan dit tekort:

  • In 2023 had het systeem een financieringsbehoefte van 69 miljard euro,
  • In 2024 zou deze behoefte oplopen tot 81 miljard euro, mede door de indexering van de pensioenen op de inflatie.

Naar meer transparantie

Beaufret pleit voor een herziening van de boekhoudkundige presentatie van de pensioenen om de transparantie te verbeteren en een beter geïnformeerd publiek debat mogelijk te maken. Hij stelt onder meer voor om de middelen te herclassificeren op basis van hun oorsprong (bijdragen, belastingen, subsidies) en om de rol van pensioenen in het totale tekort te verduidelijken. Volgens hem is deze transparantie essentieel voor beter beleid op het gebied van sociale en budgettaire kwesties.

Conclusie

De analyse van Jean-Pascal Beaufret werpt licht op de werkelijke last van het pensioenstelsel op de overheidsfinanciën en de noodzaak om de presentatie van de rekeningen te herzien. In tegenstelling tot officiële cijfers die een evenwicht suggereren, toont hij aan dat pensioenen een belangrijke factor blijven in het overheidstekort. Zijn voorstellen zijn erop gericht om meer transparantie te waarborgen, zodat een objectiever debat mogelijk wordt en het sociale beschermingssysteem efficiënter kan worden beheerd.